Tanrının Üçlübir Gerçeklik, bir sevgi birliği olarak açınlanması Eski Ahit imanında nasıl başlar?

Eski Ahitin imanlısı olan ve Tanrıya inanan yahudi, Tanrıyı tanımaktaydı. İsa da yahudi halkının imanı içinde yetişti. Onları seçmesiyle Tanrı çağrısını yahudi halkının – ve elbette imanlı her yahudinin – bilincine işledi: Antlaşma ile Tanrı yahudi halkını koruyup gözeteceğini vadetti; peygamberleri aracılığıyla da sözlerini gerçekten bu halka iletti (bkz. İncil, İbranilere Mektup 1,1). Tanrı, bu halka sanki onları karşılıklı bir konuşmaya yönelten diri bir varlık gibi göründü. Ancak Eski Ahit, bu diyaloğun nereye varacağını, Tanrının neler yapmaya hazır olduğunu, insanın nasıl yanıt vermesi gerektiğini belirtecek aşamada değildi. Burada Rab ile en sadık hizmetkarları arasında bir mesafe, uzaklık kalmaktaydı. Tanrı, acıyan ve lütfeden Tanrıdır (bkz. Eski Ahit, Çıkış 34,6), bir damadın tutkusuna ve bir babanın sevecenliğine, sıcaklığına sahiptir (özellikle bkz. Eski Ahit, Hoşea 11.bölüm ve Yeremya 2,1-9); imanlıların en derin özlemlerini bile karşılayan ve onları besleyen, ancak gerçeği hala kapalı tutan bu betimlemelerin ardında Tanrının başka hangi gizemleri vardı?

Bu gizem İsa Mesihte açınlanmıştır.Tarih içinde ortaya çıkışıyla yüreklerin ayrışması şeklinde bir yargı süreci gerçekleşmektedir. İsaya inanmayı reddedenler, Onun Babası hakkında O bizim Tanrımızdır diyebilirler; ancak Onu tanımamaktadırlar ve bir anlamda yalan söylemektedirler (bkz. İncil Yuhanna 8,54vd; bkz. Yuhanna 8,19). İsaya inananlar ise artık gizem karşısında değillerdir, ya da daha iyi bir ifadeyle, Oğul tarafından bu erişilmez Tanrı gizemini tanımaları sağlanmıştır; bu gizem içinde yuvalarındadırlar: Çünkü Babamdan bütün işittiklerimi size bildirdim (İncil, Yuhanna 15,15). Artık betimleme ya da benzetmeler yoktur. İsa Babayı açıkça tanıtmıştır (bkz. İncil, Yuhanna 16,25). Artık Ona yöneltecekleri soru kalmamıştır (Yuhanna 16,23), yürekleri artık sıkılmamaktadır (Yuhanna 14,1), öğrencileri Babayı görmüşlerdir (Yuhanna 14,7).

Tanrı sevgidir, işte insanın ancak Tanrının bize olan sevgisini kendisinde tanıyabileceğimiz (İncil, Yuhannanın 1.Mektubu 4,9) İsa Mesih aracılığıyla yaklaşabileceği (İncil, Yuhannanın 1.Mektubu 4,8.16) gizem budur.

İncilin metinlerinin imanlı ve meditatif bir şekilde okunması şu sonuca ulaştırır: İsa Mesihin Tanrısı, yani İsanın Eski Ahitin yazılarında karşılaştığı Tanrı, Onun Babasıdır. Ve İsa Ona yöneldiği zaman bunu Oğulun yakınlığıyla ve direk olarak yapıyor: Abba –Baba. Başkasından edinmeden Tanrılığa sahip olan Baba, bunu ezelden önce kendisinden doğan Oğula ve her ikisinin bir olduğu Kutsal Ruha bütün doluluğuyla armağan ettiği için de Onun Tanrısıdır. İsa bu şekilde Babanın ve Tanrının kimliğini, Tanrısal ve Üçlübir gizemi bizlere açıklıyor. Aziz Pavlus, bu açınlamayı vurgulayan ifadeyi üç kez tekrarlıyor: Rabbimiz İsa Mesihin Tanrısı ve Babası (İncil, Romalılara Mektup 15,6; Korintlilere 2.Mektup 11,31; Efeslilere Mektup 1,3). Mesih bizlere Tanrısal Üçlübirliği, denilebilir ki, anlayabileceğimiz tek yol aracılığıyla açınlıyor; Tanrının kendi benzeyişinde yaratarak bizler için belirlediği yol, yani Tanrıyla Onun çocukları olarak sahip olacağımız ilişki.

Oğul Babanın gözünde evrenin Tanrı önündeki halinin en mükemmel örneği olduğu için, Oğul da bizlere Babayı gerçek bilgelikle tanınabilen ve kendini İsraile açınlamış Tanrının mükemmelliği betimlemesi ile açınlıyor: Göklerdeki Babanız yetkin olduğu gibi, siz de yetkin olun (İncil, Matta 5,48). İsa Mesihin Tanrısı Eski Ahitte kendini açınladığı özelliklerine, insanın hayal bile edemeyeceği doluluk ve sınırsızlıkta sahiptir. O hepimizden başka bir şekilde İsa için İlk ve Son Olandır, Mesihin kendisinden geldiği ve kendisine geri döndüğüdür, O herşeyi açıklayan ve herşeyin kaynağı, başlangıcı olandır, O isteği her durumda yerine getirilmesi gerekendir ve daima yeterli olandır. O kutsal ve tek iyi olandır. O tek Rabdir. O tektir ve karşısında hiçbir şey geçerli olmayandır. Ancak İsa Babanın ne kadar büyük ve herşeyden yüce olduğunu göstermek, başka bir deyişle dünyanın Onun Babayı sevdiğini anlaması (İncil, Yuhanna 14,31) için evrenin bütün gözalıcılığını feda ediyor, şeytanın gücüne karşı geliyor ve eziyetin, zulmün, hatta haksızca haçta ölmeye mahkum edilerek ölmenin korkunç dehşetini bile üzerine alıyor. Baba, sürekli olarak yarattıklarını gözetip koruyan, çocuklarına tam bir sevgiyle yönelik diri Tanrıdır. Egemenliği Babasına aktarana kadar İsayı eritip bitiren işte bu ateştir (bkz. İncil, Luka 12,50).

Baba ve Oğulun biraraya gelişleri Kutsal Ruhta gerçekleşir. Kutsal Ruhta İsa Babanın kendisine Sen benim sevgili Oğlumsun dediğini duyar ve hoşnutluğunu yaşar (İncil, Markos 1,10). Kutsal Ruhta Oğul olma sevincini Babaya yükseltir (İncil, Luka 10,21vd). İsa Mesih nasıl yalnızca Ruhta Babayla bir olabilirse, aynı zamanda Kutsal Ruhu da açınlamadan Babayı açınlayamaz. Baba ve Oğul Kutsal Ruhta birken, bunu armağan etmekle, lütufla gerçekleştirirler. Bunun anlamı ise onların birliğinin bir lütuf ve lütuf kaynağı olduğudur.