Dinler Tarihi

A- Çeşitli Dinler:

•Akla tapma: Bk. Cilt-4. Felsefe ve Mantık Kaynak Referansları (Alfabetik Dizin: Hébertçilik Maddesi); Ayrıca bak. Aynı Cilt (Alfabetik Dizin: Pozitivizm, Rasyonalizm ve akılcılık Maddeleri.)

---------------------

•Anadolu İnançları: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 39-42;

* Hitit Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 199;

---------------------

•Azteklerin Dini: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü s. 17; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 70; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 72;

---------------------

•Bon Dini: Tibet Dini. Şamanlığa benzeyen bir dindir. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 87;

* Lamaizm: Tibet Dini. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 285;

------------------

•Cermenlerin Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 98;

------------------------

•Dehrîlik: Materyalizm: Bk. Cilt-4. Felsefe ve Mantık Kaynak Referansları (Alfabetik dizin: Dehrîlik ve Materyalizm maddeleri)

-------------------------

•Evrensel Din: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 150;

------------------------

• Güneşe Tapanlar: Bk. İbrahim Muhammed Abdülbaki, Ed-Dîn Wa'l-İlm'ul-Hadîs s. 216;

---------------------------

•İberlerin Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 209;

----------------------------

•İnkaların Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 218; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 73;

------------------------

•İskandinav Dinleri: Bk. Orhan Hançerlioğlu Dünya İnançları Sözlüğü s. 223;

-----------------------

•İskitlerin Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu Dünya İnançları Sözlüğü s. 224;

---------------------

•Japon Dinleri: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 228;

------------------------

•Kalkolitik Çağ Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 236;

------------------------

•Kamutanrıcılık: Panteizm. «Tanrının doğada içkin bulunduğu inancı.» Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 238;

-------------------------

•Kelt Dini: Eski Avrupa halkının dini. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 249; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 116;

------------------------

•Luvi İnanışları: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 293;

------------------------

•Mikenai Dini: Yunan öncesi Giritlilerin Dini. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 352;

---------------------------

•Mithra Dini (Mitraizm): Milattan Ö. II-III yılları arasında Ortadoğuda an yaygın olan ve İran kaynaklı olduğu sanılan din. Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 335-337;

-----------------------

•Monolatri: Arap câhiliyyesinde olduğu gibi, Allah'ın birliğine inanılmakla beraber, aynı zamanda putlara tapma inancı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 339; Ayrıca bk. Aynı dizin, İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini: Kökten putçuluk Maddesi.

-----------------------

•Mayaların Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 309; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 74;

-----------------------

•Nanak Dini: Sikh Dini. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 357;

-------------------------

•Nilotların Dini: Eski Mısır'da bazı kabîlelerin yılana taparak yaşadıkları din. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 365;

-----------------------

•Orfizm (Orphisme), Orphik Dini: Orpheus adındaki efsanevi bir şarkıcının adından ilhamını alan ve M. Ö. 6. Y. yılda ortaya çıkan gizli bir din. Bk. Süleyman Hayri Bolay, Felsefî Doktrinler Sözlüğü s. 196; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 381;

-------------------------

Rûhânîlik: Yunan mitolojisinde Çoban tanrı olarak adı geçen, bazı kaynaklara göre ise, İdris peygamber olduğu ileri sürülen Hermes'i, ilk mürşit ve klavuz kabul edenlerin inanışları. Bk. Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdilkerîm b. Ebîbekr Ahmed eş-Şehrustâniyy, El-Milel wa'n-Nihal s. 2/308; Bk. Age. (Hukm'u Hermes'il-Azıym maddesi) s. 353-358;

----------------

Sarliyye: İslâm-Hıristiyan sentezi bir mezhep. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 448; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 511;

--------------------

Tasavvuf Dini-Sofizm-Sûfilik-Teozofi: Bk. Cilt-7. Mistisizm, Tasavvuf ve Tarîkat Konuları Kaynak Referansları (Cildin tamhamı);

--------------------

Tötonların Dîni: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 117;

-----------------------

Vodu Dîni: Antil adalarında yaşayan zencilerin dini. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 545;

---------------------

Yurttaş Dîni: «Arkaik din tasarımlarının, devlet adamlarınca düzene konulmuş biçimi.» Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 565;

------------------------

Zapoteklerin Dîni: Ölü tapımı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 568;

-------------------------



B- Çeşitli İnanışlar:

Ata ruhlarına tapma: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü ( Ata Maddesi) s. 60;



Ateşle ilgili tapım ve İnanışlar: Bk. Alfabetik Dizin: Nevrûz ve Ocak Maddeleri; Bk. Cilt-10. Tarih Konuları Kaynak Referansları (Alfabetik Dizin: Yeniçeri Ocağı Maddesi.); Bk. Grupsal Dizin: İran Dinleri: Zerdüşizm Maddesi; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü (Ateş Maddesi.) s. 61;

-----------------------

Ateşin diriltici olduğu inancı: Örneğin, Sarakus, Hamilkar, Krezüs ve Semiramis adındaki hükümdarlar, yeniden dirilsinler diye kendilerini ateşe atarak yakmışlardır! Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 552;

----------------------

Chac Mool: Eski Amerika yerlilerinden Toltek ve Maya'ların yağmur Tanrısı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü s. 17;

----------------------

Contraria Contraris: Zıtların Çağrışımı. İlkel bir inanış şeklidir. Bir şeyden söz edilirken onun tam karşıtı olan bir olayın meydana gelebi­leceğinden endişe ediliri. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 102;

--------------------

Fallus Tapımı: Erkeğin cinsel organına tapım. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 152; Bk. Age. (Phallopheria ve Phallophoria Maddeleri.) s. 407;

---------------------

Fuhuş: Kutsallığına inanılan cinsel ilişki. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 160;

---------------------

Gün: Uğur konusu olarak. Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 117;

----------------------

Heykel Tapımı: 1950'den sonra Anadolu türklerinde din olarak be­nimsendi. Bk. Aynı dizin, İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini: Kökten Putçuluk Maddesi.

---------------------

Horoz: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm inançları sözlüğü s. 164;

---------------------

Kadın Tanrılar: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 234

-----------------------

Keffâret Törenleri: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 247; Bk. Age. (Konuşmama Maddesi) s. 267;

------------------------

Kerkûr: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 243;

-------------------------

Kharon: Eski dinlerde Azrâil. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 255;

---------------------

Kutsal sayılar: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü (Kırk sayısı Maddesi) s. 249; Bk. Age. (Seb'a Maddesi) s. 515; Bk. Age (Üç sayısı) s. 679; Ayrıca bk. İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini (Hurûfîlik Maddesi).

-----------------------

Kutsal Dil: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (Kutsal dil Maddesi) s. 279;

-------------------------

Ölümsüzlük Efsânesi: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü (Adapa Maddesi) s. 10; Bk. Age. (Ölümsüzlük Maddesi) s. 388;

--------------------------

Ölülere tapma: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü (Ölülere Tapma Maddesi) s. 385

------------------------

Prehellenik Tanrılar: Helen öncesi, Anadolu ve Girit gibi yerlerdeki ilâh tasarımları. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 417;

------------------------

Prehistorya İnançlar: «Yazılı tarih belgelerinin bulunmasından önce toprakaltı kalıntılarıyla değerlendirilen inançları.» Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 417;

-----------------------

Primitif İnançlar: İlkellerin inançları. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 418;

-------------------------------

Sayı: Kutsallaştırılan sayılar. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 451; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 514; Bk. Age. (Seb'a Maddesi) s. 515;

--------------------------

Su ile ilgili İnanışlar: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 469-471;

-----------------------

Taş Tapımı: 1950'den sonra Anadolu türklerinde din olarak benimse­nen heykel tapımı, aynı zamanda bir çeşit taş tapımıdır. Bk. Aynı Dizin, İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini: Kökten Putçuluk Maddesi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 495;

--------------------------

Ur-Monoteizm: İlkçağ tektanrıcılığı. (P.W. Schmit'in savıdır.) Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 674;

--------------------------

Yarış: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 554;

-----------------------

Yarıtanrı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s.554;

-------------------------

Yas: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 555;

--------------------------

Ayrıca bk. Aynı dizin:

1. İlkel Dinler;

2. İlkel dinlerde çeşitli tapım biçimleri;

3. İlkel dinlerde çeşitli inanışlar;

4. Kültler.