GENEL:

Baal: «Eski İbrânîlerin büyük tanrısı. Eski çağlarda, Fenike. Kartaca ve bütün Güney Arabistan Baal'lere tapardı.» Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm inançları sözlüğü s. 71; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 131; Bk. Kur'ân-ı Kerîm: Sâffât-37/125 «E'ted'ûne Ba'len, Wa tezerûne Ahsen'el-Khâlikıyn?!»; Hz. Musâ'dan sonra Civar toplumların etkisiyle zaman zaman putperestleşen yahudilerin, muhtemelen, Bâbilliler ve Fenikeliler gibi Mezopotamya ve Akdeniz kavimlerinin etkisiyle taptıkları putlardan biri de budur. Bir diğeri ise Dagon'dur. Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 149;



Aglibol: Ay tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 17;

Anatu: Göktanrısı Anu'nun karısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 42;

Astarte: İştar'ın farklı telaffuz edilmiş şekli olabilir. Yahudiler de bir ara buna ve Baal'e tapmışlardır. Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 131;

Atargatis: Suriye bereket tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 61;

İştar: Savaş ve aşk tanrıçası. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 226; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Meşarru: Mezopotamya eski milletlerinde bir put. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 325;

Ramma: Adad putunun başka adı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 428;

Zigurrat: Kule biçiminde tapınak. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 573;

----------------------------



•Akadlar'da Din, İnanış ve Putlar:

--------------------------

•Arâmîler'de Din. İnanış ve Putlar:

Haddad: Arâmilerde baş tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 179;

--------------------------

•Asurlular'da İlişkin Din, İnanış ve Putlar:

•Asur-Babil Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 58;

Asur: Asurluların en büyük tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 57;

Dagan: Gökyüzü tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 107;

Lamassu: İyilik perileri. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 285;

----------------

•Babil Din ve İnanışları:

Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü s. 20;

Akitu: Dini bayram. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 7;

Bâbil Kulesi: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü s. 20; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm inançları sözlüğü s. 33; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 73;

Babil Herkülü:

Babil Talmudu: Bk. Aynı dizin: Yahudilik maddesi.

Bel: Babil tanrılarından biri. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 81. Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Edimmu: Ölülere giren kötü ruh. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 128;

Marduk: Babillilerde büyük tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 303; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Nabu: Marduk'un oğlu. Bilgelik tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 354;

Nebo: Babil tanrısının kutsal kitaptaki adı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 360;

Nergal: Babil güneş tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 363;

Ninurta: Savaş tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 366;

Nusku: Ateş tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 370;

Şamaş: Güneş tanrı. Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 477;

--------------------------------

•Elamlılar'da Din, İnanış ve Putlar:

Elemlılar'ın putları: Şutaian, Şuşinak, Sumutu, Lagamar, Partikira, Ammakasipar, Turan (Hutran), Sapak, Ragipa, Sumungursar, Karsa, Kirsamas, Aiapaksin, Bilala, Panintimri, Silagara, Napsa, Napirtu, Kintakarpu. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (Şutaina Maddesi) s. 485;

-----------------------------

•Fenikeliler'de Din, İnanış ve putlar:

•Fenike Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 154;

•Fenike Putları:

Adonis : Avlamak istediği yaban domuzu ta­rafından öldürü­len Fenike Tanrısı. Karısı Aştart'ın, O'nu kurtar­mak için cehen­neme indiğine inanılırdı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 12-13;

Adonia: Adonis'in ölüm yıldönümü yortusu. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 13;

Astapte: Bir tanrıça. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 56;

Baalat: Fenikelilerin ve diğer sâmî kavimlerin en büyük tanrısı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü s.19; O. Hançerlioğlu Baalat'ı Baal'ın dişil çoğulu gibi yorumlamış tır. Bu da dişi tanrılar, ya da tanrıçalar demektir. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (Baal Maddesi) s. 71;

Baal Haman (Hammon): Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü s.19;

Baal Tsefon: Bir elinde hayat ağacı, diğeriyle şimşek fırlatan bir şekilde temsil edilirdi.

El: Fenikelilerde büyük tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 132;

Eşmun: Fenike bitki tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 146;

Haddad:

İştar: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü s. 105; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Tanit:

Kaynaklar: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü. 57;

Milkat: Tanrıçalar. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 332;

Mot: Ölüm tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 341;

-----------------------------

•Ken'ânîlerde Din, İnanış ve Putlar:

---------------------------

•Moablılar'da Din, İnanış ve Putlar:

Kemoş: Moablılarda bir tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 250;

--------------------------

•Sümer Din ve İnanışları:

•Sümer Dini: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 472;

------------------

Ab-Zu: Sümer yeraltı suları tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 9

Adad: (Sümer, Asur, Babil, Hitit) Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 10; Aynı zamanda Arâmilerde fırtına tanrısı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 2;

Annunaki'ler: Sümerlerin II. Derece tanrıları. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 45;

Aruru: Bir tanrıça. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 54;

Anu: Sümer Gök Tanrısı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 10; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Anşar: Gökyüzü tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 45;

Asuskunamir: Tanrı Ea'nın yarattığı insan. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 57;

Bo: Sümer sağlık tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 86;

Darak: Sümerlerde orman tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 109;

Dumuzi: Sümer bitki tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 124;

Ea: Sümerlerde su tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 126; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Enlil: yeryüzü tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 136; Bk. Ahmet Kahraman, Dinlar Tarihi s. 81;

Ereskigal: Yeraltı ülkesi tanrıçasi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 141;

Gaca: Bir sümer tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 162;

Gula: Can verici tanrıça. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 175;

İnnina: Sabah tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 219;

Kişar: Yeryüzü tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 262;

Kumbaba: Sedir ormanlarını bekleyen tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 274;

Ma: Kybele'nin sümerce adı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 294;

Melkart: Fenike ülke tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 320;

Namatura: Yeraltı ülkesi tanrıçası. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 356;

Nannar: Ay tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 357;

Nin: Sümer putlarından. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 365;

Nina: Su yolları tanrıçası. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 365;

Ningirsu: Savaş tanrısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 366;

Ninhur sag: Sümer kış bölgesi tanrıçası. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 366;

Ninlil: Enlil adlı sümer putunun karısı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 366;

Samukan: Sürüleri koruyan tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 446;

Sin: Ay tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 462;

Şullat: Fırtına tanrıçası. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 484;

Şumaliya: Krallığı koruyan tanrı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 484;

Tiamat: Sümer, tuzlu su tanrıça. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 512;

Utnapiştim: Sümer dilinde Hz. Nuh'un adı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 531;