HIRİSTİYANLIK-İsevîlik: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 9, 13-24, 29-34, 59-60, 64-67; Bk. Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdilkerîm b. Ebîbekr Ahmed eş-Şehrustâniyy, El-Milel wa'n-Nihal s. 1/262-272; Bk. WAMY, Günümüz Din ve Fikir Hareketleri Ansiklopedisi s. 85-92; Bk. İbn. Kayyım el-Cevziyye, Hidâye'tul-Hayârâ (Kitabın tamamı); Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Söslüğü (Dinler ve İnançlar Hakkında Özet Bilgiler Bölümü) s. 28-30; Bk. İbrahim Muhammed Abdülbaki, Ed-Dîn Wa'l-İlm'ul-Hadîs s. 88-94; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 30-57; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 154; Bk. Age. (Yoksul Maddesi) s. 726; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 193-194; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 182-228;

Hıristiyanlıkta İman Esasları: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 194-201;



Hıristiyanlıkta İbhadet: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 202-206;;

Hıristiyanlıkta Reform: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 210-213;



------------------------

•Hıristiyanlık Kavram ve Terimleri Dizini:

Absolüsyon: Günah bağışlama. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 9;

Adventist: İsâ'nın yeniden dünyaya geleceği inancı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 13;

Aforoz (Aphoros. Gr.- Excommunication,fr. İng-- Tahrim, Ar.) Hıris. : Dinden tard etmek, dinden kovmak. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 3; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 14; Ayrıca bk. Alfabetik dizin: Lânet Maddesi.

Ahasverus: Serseri yahudi demektir. Bununla, Hz. İsâ'ya eziyet eden adam amaçlanır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 18;

«Allah Baba»: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 194;

Albigeois'lar: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 29;

Aleksis: Ermişliğine inanılan mitolojik kişilik. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 29;

Amictüs: «Ayin esnasında papazın, boyun ve omuzunu örten takdis edilmiş giysi.» Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 9;

Antisemitizm: Yahudi düşmanlığı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 47;

Anonsiyasyon: Kilisenin kurulu. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 10;

Arbon: Eski kiliselerde incilin okunduğu veya vazedilen kürsü. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 12;

Asansiyon-Ascention: Urûc, Hz. İsa'nın göğe çıkışı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 12; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (Uruç Maddesi) s. 530; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm inançları sözlüğü (Urûc Maddesi) s. 674;

Asampsiyon. Hz. Meryem'in göğe kaldırılışı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 12; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 56;

Aya: Rumca aziz demektir. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 16;

Ayazma: Suyunun şifa verdiğine inanılan bazı kuyu veya çeşmeler üze­rinde kurulan kilise. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 68; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 16;

Apostolet: Peygamberlik. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 11;

Auto de fe: İspanyol engisizyonunun kutsal idam töreni. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 65;

Aya Nikola: Noel Baba. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 67; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 434;

Ayasofya: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 67;

Azir: İsâ'nın dirilttiği adam. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 69;

Aziz: Hıristiyanlıkta kutsallığına inanılan kişi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 69;

Bağışlanmak: Günah çıkarmak. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 73; Bk. Age. (Günah çıkarma Maddesi) s. 176;

Başdiyakoz: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 23, 40;

Bazilik: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 23;

Belzebut: Şeytan. Ken'anlıların Baalzebul adını vererek taptıkları ve si­nekleri yönettiğine inandıkları bir puttan Hıristiyanlığa geçmiş olabilir. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 71; Ayrıca bk. Age. (Baalzebul Maddesi) s. 71;

Beşâret-İ Meryem: Hz. Meryem'in İsa'ya gebe kaldığı farzedilen 25. Mart günü yapılan tören . Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 26; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 83;

Cena: İsâ'nın yediği son yemek. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 98;

Communio: İsâ'nın eti ve kanı. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 34; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 102;

Congreatio: Tüm tarîkatlar anlamında bir terim. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 102;

Conseeratio: Hıristiyanlıkta, bir insan veya eşyayı kutsama töreni. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 34; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 102;

Consolamentum: Albigeos (Katarlar) Tarîkatı'na girerken yapılan arınma töreni. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 102;

Consubstantialitas: «Allah-İsâ»' daki cevherî birlik. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 102;

Dimas: -Sözde- Hz. İsâ ile birlikte çarmıha gerilen adam. (İyi haydut). Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 116;

Dinadamları: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 47-49;

Diyakoz: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 119;

Dolorizm: Çilecilik. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 9;

Ebyon-Ebyonculuk: Fukaralık felsefesi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 127;

Ekânîm-i Selâse: Üç unsurlu tek ilah inancı. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 131; Ayrıca bk. Teslis Maddesi.

Emanasyon: Kâinatta her şeyin Allah'dan sudûr ettiği inancı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 135;

Erastusçuluk: Kiliseyi devlete bağlı kılan öğreti. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 140;

Eukharistia: Katolik Mezhebinde bir tören. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 147;

Fideizm: Teslîmiyet. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 157;

Figürizm: Tevrât'ın Hıristiyanca tefsîri. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 157;

Günah Çıkarma: Bk. Ayın dizin: Bağışlanma Maddesi.

Haç, Salîb, put, istavroz, cross, croix ; Bk. Meydan Larousse: 5/501; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 178; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 126;

Havârî : Bk. Şah Veliyyullah Dehlevî, Huccetullah el-Bâliğa s. 2/260; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 145; Bk. Orhan Hançerlioğlu Dünya İnançları Sözlüğü s. 185;

Hesukhia: Bizans dönemi Hıristiyanlık tasavvufu. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 193;

Hıristiyanlık Efsâneleri: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 229;

Hıristiyanlığın Uğradığı tahrifat:

Hıristiyanlıkta Günah bağışlama:

İlk günah: Adem'in elma yemesi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 213;

İncîl-İncil-İnciller: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 124-129; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 50-53;

* Mettâ-Matta İncîli: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 119; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 42; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 189;

* Markos İncîli: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 119; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 44; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 190;

* Luka İncîli: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 119; 45; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 190;

* Yuhannâ İncîli: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 119; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 45; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 191;

* Ebyon İncîli: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 121;

* Barnabas İncîli: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 122; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 49; Bk. Aynı dizin: Kitâb-i Mukaddes'in Bölümleri Maddesi- Ahd-i Cedîd altbaşlığı.

* Resullerin İşleri: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 191;

---------------------

İncillerde tahrîf ve çelişkiler: Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 38-41, 47-48;

-------------------

Katolik Bayramları: Septuagesima, Quinquagesima, Quasimodo, Urûc ve Hamsîn Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü (Paskalya) s. 180; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü (Paskalya) s. 399;

Keşiş-Keşişlik: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 245; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 253; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 245;

Kitâb-ı Mukaddes: Eski Ahit ve Yeni Ahit (Ahd-i Atîq ve Ahd-i Cedîd), yani Tevrât ve İncîl. Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 119-120; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü (Enâcîl-i Erbaa Maddesi) s. 86; Bk. Age. (Kitâb-I Mukaddes Maddesi) s. 257; Bk. age. (İncîl Maddesi) s. 195; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (Kitâb-I Mukaddes Maddesi) s. 262; Bk. Age. (İncîl Maddesi) s. 217-218; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü (İncîl Maddesi) s. 195-197;

Kilise: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 261; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 256; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 202-206;

Kiyetizm: Uzlet ve ruhbâniyet. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 263;

Komünyon: Bir takdis şekli. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 265;

Kudas: Şarap-ekmek takdis töreni. Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 279;

Manastır: Bk. M. Larousse s. 8/315; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 296; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 300;

Maskara (Maschera): Karnaval keşişi. İlkel dinlerden hıristiyanlığa geçmiş bir gelenektir ve kökten putçuluğun canlı kanıtlarındandır. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 306;

Menphistopheles: Şeytan. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 321;

Mezmûr: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 337; Bk. Age. (Süleyman'ın Mezmurları Maddesi) s. 559; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 328;

Missa: Ekmek şarap töreni. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 334;

Misyonerlik faaliyet ve örgütleri: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 40;

Nâkûs: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 403;

Nasârâ: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 418;

Noel Baba (Ayanikola): Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü s.15; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 434; Bk. Aynı dizin: Aya Nikola Maddesi.

Noel Günü: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 367; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 434;

Oğul: Bk. Age. s. 440;

Paskalya: Hıristiyanlara göre Hz. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra di­rildiği gün. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü s. 180; Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 399;

Piskopos: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 441;

Reformasyon: Yenileşme ve protestanlık. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 436;

Rûh'ul-Kudüs: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 486; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 186, 196;;

Takdîs: Kutsama. Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 607; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 488;

Teofaji: Tanrıyı yeme inancı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 502;

Teslîs: Trinité, Eqânîm-i selâse inancı. Teslis: «Üç tanrılık gücün tek tanrıda birleşmesi»: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 504; Bk. Age. (Üçtanrıcılık Maddesi) s. 533; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm inanç­ları sözlüğü (Ekaanîm-i Selâse Maddesi) s. 81; Bk. Age. (Teslîs Maddesi) s. 646; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 194;

Urûc-Uruç: Bk. Aynı dizin: Asansiyon Maddesi.

Üçtünrıcılık: Bk. Aynı dizin: Teslîs Maddesi.

Yortu (Yun. Eorti'den): Hıristiyanlıkta özel gün, bayram. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü (Yortu maddesi) s. 256; Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü (Yortu maddesi) s. 563;

Yoksulluk: Klasik hıristiyanlıkta yoksulluk en büyük erdemdir. Müslümanımsı sûfîlerin esin kaynağı bu olsa gerektir. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 563; Ayrıca bk. Aynı dizin: Ebion-Ebionizm Maddeleri.

Vaftiz fr. Baptême: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü s. 21, 242; Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 535; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 687;



Kitâb-ı Mukaddes'in Bölümleri:

1. Ahd-ı Atîq (Ahdiatik-Eski Ahit): Tevrat. Yahudilerle hıristiyanların birlikte kabul ettikleri bölüm. Ancak onlardan her birine göre Tevrât'ın nüshaları farklıdır. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 4, 12; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 19; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi, s. 138-148; Ayrıca bk. YAHUDİLİK maddesi, Tevrât alt başlığı.

* Ahd-ı atîq 'ın bölümleri Tevrat (Tora): Tekvîn, Çıkış, Levililer, Sayılar, Tesniye, Yeşû, Hâkimler, Rut, I. Samuel, II. Samuel, I. Krallar, II. Krallar, I. Tarihler, II. Tarihler, Ezrâ, Nehemya, Ester, Eyyub, Mezmurlar, Süleyman'ın Meselleri, Vaiz, Neşîdeler Neşîdesi, İşaya, Yeremya, Yeremya'nın Mersiyeleri, Hezekiel, Daniel, Hoşea, Yoel, Amos, Obedya, Yunus, Mika, Nâhûm, Habakkuk, Tsefanya, Haggay, Zekarya, Malaki. Bk. Kitâb-ı Mukaddes; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi, s. 138-148; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü (özet Bilgiler) s. 12; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü (Levililer Maddesi) s. 286;

2. Ahd-ı Cedîd (Ahdicedit): İncil. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 19; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 195; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 5; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi, s. 189-193;

* Ahd-ı Cedîd'in bölümleri: Matta İncîli, Markos İncîli, Luka İncîli, Yuhanna İncîli, Rasuller'in İşleri, Romalılara Mektup, Korintoslular'a Birinci Mektup, Korintoslular'a İkinci Mektup, Galatyalılara Mektup, Efesoslulara Mektup, Filipililere Mektup, Koloselilere Mektup, Selaniklilere Birinci Mektup, Selaniklilere ikinci Mektup, Timoteos'a Birinci Mektup, Timoteos'a İkinci Mektup, Titus'a Mektup, Filimona Mektup, İbrânîlere Mektup, Ya'kûb'un Mektubu, Petrus'un Birinci Mektubu, Petrus'un İkinci Mektubu, Yuhanna'nın Birinci Mektubu, Yuhanna'nın İkinci Mektubu, Yuhanna'nın Üçüncü Mektubu, Yahuda'nın Mektubu, Vehiy. Bk. Kitâb-ı Mukaddes.

*Rasuller'in İşleri: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 478;

* Süleyman'ın Mezmurları: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 559;

* Zebûr: Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 739; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 568;

--------------------------

• İnciller:

Matta İncîli: Bk. Kitâb-ı Mukaddes.

Markos İncîli: Bk. Kitâb-ı Mukaddes.Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 299;

Luka İncîli: Bk. Kitâb-ı Mukaddes.

Yuhanna İncîli: Bk. Kitâb-ı Mukaddes. Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 727; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s.564;

Apokrypos İnciller: M. S. 325 yılında İznik Konsilinde geçersiz ilan edi­len incil nüshaları, ya da var olduğuna inanılan gizli inciller. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 11; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 48;



-----------------------

•Hıristiyanlık Mezhep ve Tarîkatları Dizini:

Agnoet Mezhebi: İsâ'daki beşerî zekânın Allah'ı kavrayamayacağı inancına dayanır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 17;

Anglikan Mezhebi: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 10; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 43;

Aphtartodoset'ler Mezhebi: Halikarnas'lı Julianus'çuların mezhebi. Hıristiyanlarca sapkın sayılmıştır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 48;

Apollinaryanızm Mezhebi: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 48;

Apostolikler Mezhebi: XIII. yüzyılda kuruldu. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 11;

Arianizm-Aryanizm-Ariusçuluk: İskenderiye'li Ariyus'un kurduğu Mezhep. Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 11; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (Akakios'çuluk Maddesi) s. 25; Bk. Age. (Arianizm Maddesi) s. 51; Bk. Meydan Larousse s. 1/657; Bk. Şemsuddîn Muhammed b. Ebîbekr b. Qayyim el-Cevziyyeh, Hidâye'tul-Hayârâ Fi ejwibe'til-Yehûd'i wa'n-Nasârâ s. 172-177;



Anabaptizm Tarîkatı: Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 39;

Asompsion Tarîkatı: Bir kadınlar tarîkatıdır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 56;

Barnabasçılar Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 77;

Basileios Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 77;

Batizm Mezhebi: Anabatizm'in yeni bir biçimi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 79;

Benediktin Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 82;

Bogomilizm: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 27; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 86;

Cizvit Tarîkatı: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 34; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 101;

Christian Scientist Mezhebi: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 99;

Clarissa Kadınlar Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 101;

Dominiken Tarîkatı: Katarlarla savaşmak için kurulmuştur. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 121;

El-Opus Dei İnstituto Secular: Bk. WAMY, Günümüz Din ve Fikir Hareketleri Ansiklopedisi s. 69-72;

Eukhitai Tarîkatı: Duacılar. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 147;

Evtikes Mezhebi: Nastûrîliğe karşıdır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 150;

Flagellanti Tarîkatı: Kendini kamçılayarak bağışlanacağına inananların tarikatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 158;

Fransisken Mezhebi: Gezgin dilenciler mezhebi. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 159;

Gayanitler Mezhebi: İsâ'nın hiç bir acı çekmediğine inananlar. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 164;

Gregoryen Mezhebi: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 174;

Hieronimus Keşişleri Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 195;

Kalvinizm-Calvinisme: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 95; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 30;

Karmelit Tarîkatı: Fanatik bir Hıristiyan tarîkatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 242;

Katarlar-Cathares: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 244; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 30;

Katolik Mezhebi: Hıristiyanlıkta bir mez­hep. Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 81; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 55; Bk. Süleyman Hayri Bolay, Felsefî Doktrinler Sözlüğü s. 129; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inanç­ları sözlüğü s. 245; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 207;

Makedonios Mezhebi: Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 78; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 297;

Markionculuk: Hıristiyanlarca sapkın sayılan gnostik-hıristiyan Tarîkatı. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 305;

Mâronîlik (Maronisme): Lübnan'lı arap hıristiyanlar arasında tutunmuş mistik bir hıristiyan mezhebi. Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 83; Bk. WAMY, Günümüz Din ve Fikir Hareketleri Ansiklopedisi s. 180-182; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 306;

Melekî Mezhebi-El-Melekâniyye: İmparator Markianus'un Mezhebi. Bk. Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdilkerîm b. Ebîbekr Ahmed eş-Şehrustâniyy, El-Milel wa'n-Nihal s. 1/266; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 319; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 318;

Mennoizm Tarîkatı: Antimilitarist bir hıristiyanlık akımıdır. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 321;

Metadizm: Bir hıristiyan tarîkatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 326;

Molina: Cizvit Tarîkatı'nın kolu. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 338;

Monofizizm (Monophysisme): Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 348; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 339;

Monoteizm: Tanrı irâdesinin İsa'da tecelli ettiği inancına dayalı mez­hep. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 339;

Montanus Mezhebi: Hıristiyanlıkta sapkınlık sayılmıştır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 339;

Moravyalı Kardeşler Tarîkaktı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 340;

Mormonizm: Bk. WAMY, Günümüz Din ve Fikir Hareketleri Ansiklopedisi s. 209-217; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 340;

Nastûrîlik: Bk. Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdilkerîm b. Ebîbekr Ahmed eş-Şehrustâniyy, El-Milel wa'n-Nihal s. 1/268; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 358; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 418;

Nicolaus Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 365;

Noetus Tarîkatı: Sapkınlık sayılmıştır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 358;

Ortodoks Mezhebi: Hıristiyanlık mezheplerinden biri. Doğru inanç an­lamına gelir. Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 82; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 56; Bk. Süleyman Hayri Bolay, Felsefî Doktrinler Sözlüğü s. 197; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 382; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 208;

Palamasizm: Hıristiyanlıkta mistik bir doktrin. Gregorius Palamas'ın Mezhebidir. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 392;

Paulusçuluk: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 400;

Piyetizm: Bir protestan tarîkatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 411;

Presbiteryanizm: Calvin'ci İngiliz Protestanlığı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 417;

Protestan Mezhebi: Reformist Alman Luther'in kurduğu bir hıristiyanlık mezhebi. Bk. Râşid Abdullah el-Farhân, el-Edyân'ul-Muâsıra s. 81; Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra s. 57; Bk. Süleyman Hayri Bolay, Felsefî Doktrinler Sözlüğü s. 220; Bk. Biyografya (Martin Luther); Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 420; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 208;

Sabbatios Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 439;

Shakers Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 457;

Tampliye: Hıristiyan şövalyeleri Tarîkatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 489;

Teslîs Tarîkatı: Fanatik teslisçilerin kurduğu bir hıristiyanlık tarîkatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 504; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Söslüğü s. 646;

Tomizm (Thomisme): Aziz Tomas (Saint Thomas d'Aquin)'in, Aristo felsefesiyle Hırıstiyanlığı sentezliyerek meydana getirdiği inanç şekli; Skolastik hıristiyanlık anlayışı. Bk. Süleyman Hayri Bolay, Felsefî Doktrinler Sözlüğü s. 272; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 515;

Valdoculuk Tarîkatı: Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 537;

Valentinizm: İsâ'nın her şeyi aslına döndüreceğine inananların tarîkatı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 537;

Yakobenizm (Jacobinisme-el-Ya'kûbiyye-Ya'kûbîlik): Bk. Ebu'l-Feth Muhammed b. Abdilkerîm b. Ebîbekr Ahmed eş-Şehrustâniyy, El-Milel wa'n-Nihal s. 1/270; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 21; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Söslüğü s. 550; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 714; Bk. Biyografya: Baradai (Yakub) Zanzalos.