Dinler Tarihi

İlkel dinlerin en büyük ortak özelliği putperestlik ve şirktir. Yani fâ­niyi tanrılaştırmak ve herhangi bir yorumla yaratığı Allah'a ortak koşmaktır. Türkiye'de Selanikliler Lobisi tarafından Milâdî 1950 yıllarından beri yerleştirilen Kökten Putçuluk gibi. Aşağıdaki sayılan çeşitli örnekleri vardır. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (Çoktanrıcılık Maddesi) s. 106; Bk. Cilt-5. Akâid ve Kelâm Konuları Kaynak Referansları (Grupsal Dizin, İman Prensipleri Dizini, Vicdânî statü­ler Dizini: Şirk Maddesi); Bk. Alfabetik Dizin Hurâfe Maddesi; Bk. Cilt-15. Genel Kültür Konuları Kaynak Referansları (Alfabetik Dizin: Mitoloji Maddesi); Bk. Aynı Dizin, İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini: Kökten Putçuluk Maddesi)

* Animizm: (Ruhlara Tapma): «RUHİLİK BEŞERİN İLK DİNİ DE⁄İYDİR. Ruhlara perestiş şeklini insanların ilk dini diye göstermek is­temiş­lerse de doğru değildir. (...) Taylor ve emsalinin ileri sürdükleri bu id­dialar Herbert Spenser ve daha birçok filozoflar tarafından uzun uzadıya tenkid edilerek bunun çü­rük bir iddia olduğu meydana çıkarılmıştır.» Bk. A. Hamdi akseki, İslâm Dini S. 11-15 ; Bk. Ferîduddîn Ferit Aydın, İslâm'da İnanç Sistemi s. 133; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 43; Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü (özet Bilgiler) s. 18; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 149;

*Animalizm: Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 40-41, 150; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 43;

* Animatizm: Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 43

* Atalara Tapma: Bk. Aynı dizin: Kökten putçuluk Maddesi; Bk. Alfabetik Dizin Kültler Maddesi;

* Kökten putçuluk (Türklerde Modern Tapınma Dini): Bk. Aynı Dizin, İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini: Kökten Putçuluk Maddesi.

* Düalizm-Düalizm (fr. Dualisme-İkicilik, İkitanrıcılık, seneviyye): Bk. Süleyman Hayri Bolay, Felsefî Doktrinler Sözlüğü s. 61; Bk. Meydan Larousse 6/246; Bk. Dr İsmail el-Arabî, Mu'jam'ul-Firaq'i wa'l-Mezâhib'il-İslâmiyya s. 98; Bk. Ahmed Hamdi Akseki, İslâm Dini s. 17; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü (İkitanrıcılık Maddesi) s. 212; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 528;

* Fetişizm: Korku ve büyü dini. Fetişizm ilkel bir dindir. Genellikle Afrika vahşileri arasında tutunmuştur. Bk. Ahmed Hamdi Akseki, İslâm Dini s. 15; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 156;

* Manizm: Atalara ve ölülere tapma. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya inançları sözlüğü s. 301; Ayrıca bk. Aynı dizin, İslâm'dan Sapmış Kamplar Dizini: Kökten putçuluk Maddesi;

* Monoteizm: İlkel insanda doğal olarak ortaya çıkan saf, Allah'ın birliği inancı. Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 49-50;

* Natürizm: tabiatçılık: İlkel bir din şeklidir. Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 42, 150; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (Ağaç tapımı Maddesi) s. 17; Bk. Age. (Natürizm Maddesi) s. 359;

* Nekrofaji: «Güç kazanmak için ölü eti yeme inancı.» Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 362;

* Totemizm: İlkel bir aşiret dinidir. Bu dinin mensuplarına, Avusturalya ve Amerika yerlileri arasında rastlanmaktadır. Bk. Abdulkâdir Şeybe'tul-Hamd, El-Edyân'u wa'l-Firaq'u wa'l-Mezâhib'ul-Muâsıra (Et-Tutamiyya maddesi) s. 12; Bk. Ahmet Kahraman, Dinler Tarihi s. 44; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (BireyselTotem Maddesi) s. 85; Bk. Age. (Totemizm Maddesi) s. 517;

-------------------------

•İlkel Dinlerde Çeşitli tapım biçimleri: Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (Ağıt ve Ağlama Maddesi) s. 18; Bk. Age. (Mimetik âyin­ler Maddesi) s. 332;

-------------------------

•İlkel Dinlerde Çeşitli İnanışlar: Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (Akuakular Maddesi) s. 28; Bk. Age (Alşeringa Maddesi) s. 34; Bk. Age. (Ateş Maddesi) s. 61; Bk. Age. (Ay tanrı ve tanrıçaları Maddesi) s. 67; Bk. Age. (Aya tapma Maddesi) s. 68; Bk. Age. (Baştanrı Maddesi) s. 78; Bk. Age. (Endokanibalizm Maddesi) s. 135; Bk. Age. (Hayvan Tapımı Maddesi) s. 186; Bk. Age. (Korkutma Maddesi) s. 268; Bk. Age. (Kötü ruhlar Maddesi) s. 270; Bk. Age. (Maske Maddesi) s. 306; Bk. Age. (Yılan tapımı Maddesi) s. 561; Bk. Age. (Yıldız Maddesi) s. 562; Bk. Age (Zapoteklerin Dini Maddesi) s. 568; Bk. Ferîduddîn Ferit Aydın, İslâm'da İnanç Sistemi (Saygı Duruşu Maddesi) s. 129-135, 145-153, 217; Bk. Ferîduddîn Ferit Aydın, Tarîkatta Râbıta ve Nakşibendîlik (Saygı duruşu Maddesi) s. 307, 308, 312, 338;

----------------------------



Kültler:

Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 281;

* Arhant Kültü: Bk. Grupsal Dizin (Hint Dinleri Kavramlar Dizini: Arhant Maddesi)

* Aziz Kültü: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü, («Aya» Maddesi) s. 16; Age. («Aziz» Maddesi) s. 17;

* Ehl-i Beyt Kültü: Hz. Muhammed'in aile halkı ve soyundan gelen­lere verilen ad. Bu soy zaman içinde bazı çevreler tarafından kut­sallaştırılmıştır. Ancak İslâm buna kapalıdır. Bk. Dr. Abdullah Sellûm es-Sâmerrâî, El-⁄ulw'wu wa'l-Firak'ul-⁄âliyeh. S. 164; Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü s. 79; Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 129;

* Ermişlik Kültü: Bk. Mistisizm, Tasavvuf ve Tarîkat Kaynakları (Grupsal Dizin, Tasavvuf Terimleri Dizini: Veli Maddesi); Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü, («Velî» Maddesi) s. 245; Age. (Masum Maddesi) s. 138;

* Fallus Kültü (Culte de Phallus): Penis Tapımı. Bk. Orhan Hançerlioğlu, Dünya İnançları Sözlüğü s. 152; Bk. Age. (Phallopheria ve Phallophoria Maddeleri.) s. 407;

* İsmet Kültü: Şii fırkaları inancında Ehl-i Beyt imamlarının günahsız ve yanılmaz olduklarına ilişkin inanç. Bk. Dr. Abdullah Sellûm es-Sâmerrâî, El-⁄ulw'wu wa'l-Firak'ul-⁄âliyeh. S. 156; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü s. 224; Ayrıca bk. Cilt-5. Akâid ve Kelâm Konuları Kaynak Referansları (Grupsal Dizin, İman Prensipleri Dizini: Peygamberlerin Sıfatları Dizini)

* Kam Kültü: Bk. Mehmet Zeki Canan, Ansiklopedik din ve inanç sözlüğü s. 7;

* Atalar Kültü Atalara tapma. Bk. Orhan Hançerlioğlu, İslâm İnançları Sözlüğü (Ecdâda İbâdet Maddesi.) s. 76; Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (Ata ve Atalara Tapma Maddeleri) s. 60; Ayrıca bk. Grupsal Dizin: Din ve İnanışlar Dizini: İlkel Dinler Maddesi.

* Baba Kültü: Tarîkat şeyhlerine Türk, fars ve berberi dillerinde baba ünvânı altında bir kutsallık mal edilmiş ve bu inanç kurumlaştırılmıştır. Bk. O. Hançerlioğlu, Dünya İnançları sözlüğü (Baba Maddesi) s. 72;