DİN

Kıyamet'te herkese dünyada yaptıklarının karşılığının verilmesi, "Eğer siz ceza görmeyecek (din kökünden: "Medînin") olsaydınız..." (el-Vâkıa: 56/86) âyetinde olduğu gibi "iyi ya da kötü karşılık" anlamında; şâirin, "Ebediyyen onun da benim de "din''im bu mudur?" sözünde olduğu gibi "âdet ve alışkanlık" anlamında;

"Filan kimseler kurallara boyun eğmezler (lâ yedinûne)" denirken ve hadis-i şerifte geçen: "Akıllı kişi nefsine hâkim olandır (dâne)" şeklindeki kullanımında "itâat, zillet ve bağlılık, üstünlük sağlamak, galip gelmek" anlamlarında; başkalarını idare etmek üzere görevlendirilen birisinden: "Deyyentuhu'l-kavme" diye söz edilirken de "Egemenlik, mülk, hüküm (yönetim, yargı), gidiş, idare" anlamında kullanılmaktadır.

Ayrıca: "Tevhid; Allah'a ibadetin her türlüsü: yalın manasıyla millet; verâ ve vasiyet; bir şeye zorlanmak; aziz veya zelil olmak; itaat etmek; asil olmak; iyi ya da kötü bir şeyi alışkanlık haline getirmek anlamına gelmektedir.[1]

Arapça bir kelime olarak "dal, ye, nün" harflerinden meydana gelen din sözcüğü, söyleyiş şekli değişmeksizin Türkçe'ye girmiştir. Kelime, gerek İslâm öncesi Arapça'sında gerekse Kur'ân ve Sünnet'te oldukça yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Bunun tabiî bir sonucu olarak da din sözcüğü İslâm tarihi boyunca, bütün çeşitliliğiyle ve farklı oranlarda yoğun olarak, kaynaklarda, ilmî ve edebî eserlerde, sözlü ve yazılı anlatımda, İslâmî ilimlerin anahtar terimlerinin en başında yer almıştır.

Aynı kökten gelen ve yüce Allah'ın sıfatı ya da ismi olarak kullanılan "ed-Deyyân", yapılan işlerin karşılığını veren, kahreden, yani istediğine zorlayan, egemen, hikmetle yöneten, hesaba çeken, hiçbir ameli karşılıksız bırakmayıp hayra da şerre de karşılık veren demektir.[2]

"Mütedeyyin" ise, Allah'ın dinine teslim olan, itaatkâr, öldükten sonra hesap ve cezaya inanan kimse demektir.[3]


--------------------------------------------------------------------------------

[1] el-Fîrûzâbâdî, el-Kâmûsü'l-Muhît, Beyrut 1407/1987, s. 1546; Ebu'l-Hasen İbn Sîde, el-Muhassas, Beyrut (t.y.), XVII, s. 155-156; Ebu'l-Beka, el-Külliyyât, Âmira 1287, s. 327; Şehristânî, el-Milel ve'n-Nihâl, Beyrut 1395/1975, I, s. 38; Ebu'l-A'lâ el-Mevdûdî, Kur'an'a Göre Dört Terim, "Din" Bahsi; Aynı Müellif, Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi, Çev: Dr. N. Ahmed Asrar, Ankara 1983, t, s. 300 vd.

[2] İbn Sîde, a.g.e., XIII, 155; el-Fîrûzâbâdî, a.y.; Mecdü'd-Dîn İbnu'l-Esîr, en-Nihâye fi Garîbi'l-Hadis, Beyrut 1399/1979, II, 148.

[3] Şehristânî, a.g.e., I, 38.

DİN yorumları

  • Image Description
    Ziyaretci
    01.04.2008

    İnsanlığın var oluşundan itibaren insanlar bir şeylere sarılma veya tutunma lüzumunu hissetmişlerdir.Peygamberler vasytasıylada bazı toplumlar dinin veya inancın içeriğini yaşamışlar ve tatmışlardır.Oda Allah'a olan sevgidir.Lakin bazı toplumlar ise semavi dinler dışında bazı dinlere yönelmeleri örf ve adetlerinden kaynaklanır.Mesela uzak doğu insanı bir kısmı buda,bir kısmı hindu,bir kısmı Şamaniz dinine mensupturlar.Bu dinlerin inançlarında farklılıklar gösterilsede,ruhani boyutu birdir. Oda inanmaktır.Öbür dünyanın varlığına inanarak dünyadaki yaşamlarını yönlendirirler.Ceza ve mükafatı semavi dinlerde ön plana çıkarır.Dünyada ki yaptıklarının hesabını öbür hayatta verceğini bilir.Ve insan Allah'ın bıuruklarına ister istemez uymak zorunda kallır.Gerçekten inanç sahibi biri Allah'ın yasaklarından mümkün olduğu kadar uzak durmaya çalışır.Kısaca özetlersek,dünya yaşamında insanların mutlaka ve mutlaka bir şeylere tutunma isteği kendiliğinden oluşur.Tarihe geri baktığımızda bunları görürüz.

Konular